خشم و غضب

در بدو امر توصیه معصومانه به خشم نگرفتن بر دیگران است. امام رضا از نبی اکرم ا نقل میکند که روزی مردی از پیامبر تقاضا میکند فاصله هر فرد را با بهشت برایش تبیین کند و پیامبر می فرماید:

لَا تَغْضَبْ، وَ لَا تَسْأَلِ النَّاسَ شَيْئاً، وَ أَرْضَ لِلنَّاسِ مَا تَرْضَى لنفسك. (2) الامالی، ج ۲، ص ۱۲۱)

۱56

هرگز غضب مکن و از مردم چیزی طلب منما و برای مردم بپسند آن چه را برای خود می پسندی .

آری خشم از موانع ارتباط مؤثر است ولی باید توجه داشت که خشم در وجود آدمی هست و باید به مدیریت آن همت گماشت به گواه شواهد موجود در بعضی اوقات معصومین خشم خود را نمایان میکردند و بر مخاطب خود تأثیر لازم را میگذاشتند در حدیثی امام رضا میفرماید که مؤمن هر گاه غضب کند غضب او را از راه حق خارج نمیکند.(1) ۱. الدر النظيم، ص ۶۹۱ ) از فحوای حدیث میفهمیم که غضب در وجود آدمی هست و انسان باید آن را به درستی مدیریت کند.

نکته جالب در گفتار امام رضا در این باره توجه ایشان به بعد فیزیولوژیک در کنترل خشم است. در احادیث موسوم به احادیث طبی حضرت ایشان به خوردن بعضی از اطعمه برای جلوگیری از تشدید خشم توصیه میکنند:

نِعْمَ الطَّعَامُ الزَّيْتُ يطيبُ النَّكَهَةَ وَ يَذْهَبُ بِالْبَلْغَم وَ يَصَفّى اللَّوْنَ وَ يَشُدُّ الْعَصَبَ وَ يَذْهَبُ بِالْوَصَبِ وَ يَطْفِئُ الْغَضَبَ و قال النبى الله العلى لها في وصيته يا على كل الزيت وَ ادَّهِنَّ بِهِ فَإِنَّهُ مَنْ أَكَلَ الزَّيْتَ وَ ادَّهَنَ بِهِ لَمْ يَقْرَبُهُ الشيطانُ أَرْبَعِينَ صَباحا. (2) الاخلاق، ص ۱۹۰. )

زیتون غذای خوبی است دهان را خوشبو میکند و بلغم را می زداید و رنگ چهره را روشن می گرداند و اعصاب را محکم میسازد و خشم و غضب را فرومی نشاند. نبی

۱۵7

اکرم (ص) به علی (ع) فرمود زیتون بخور و به بدن بمال که هر که زیتون را بخورد و به تن بمالد شیطان چهل روز به او نزدیک نخواهد شد.

به نظر نکته این حدیث توصیه امام به نکته ای طبی برای پیشگیری از خشم چه از نظر درونی و چه از نظر ظاهری است که به این موضوع در نکات ارتباطی کمتر توجه میشود.