ویژگی های شخصیتی

شخصیت الهی معصومین (عليهم السلام) به گونه ایست که دنیا آئینه تمام نمای آن نیست . اما با تاسف آن بخش از صفات وجود مبارکشان نیز که بروز یافته است ، به درستی ثبت نشده و در طول تاریخ نیز دشمنان همان قدرت مسلط روزگاران سعی به نادیده انگاشتن فضائل ایشان داشته اند. با این حال به گوشه ای از ویژگیهای امام کرامت و مهربانی حضرت رضا (ع) که در کتب معتبر آمده است اشاره می کنیم :

۱ شبها کم میخوابید و بیشتر شب را به عبادت سپری می کرد.

۲ بسیاری از روزها را روزه داشت به ویژه روزهای اول نیمه و آخر ماه و می فرمود کسی که این چند روز را روزه گیرد به شخصی ماند که تمام عمر روزه بوده است.

3 سجده هایش بسیار طولانی بود به گونه ای که پس از نماز صبح ، در سجده به عبادت ادامه میداد تا دمیدن آفتاب صبحگاهی تسبیح و حمد خدا می گفت و صلوات بر پیامبر (صلى الله عليه و آله وسلم) و به سجده شکر ادامه می داد تا روز بالا بیاید.

۴ قرآن بسیار تلاوت می کرد و انس امام با قرآن چنان بود که پاسخ او به هر پرسشی و همچنین تمثیل های او از قرآن بر می خاست.

5 در تلاوت قرآن اگر به آیه ای می رسید که در آن سخن از دوزخ و کیفر الهی بود سخت میگریست و از آن به خدا پناهنده می شد.

6 به نماز در اول وقت اهتمام داشت و در روزهایی که روزه داشت، نخست نماز می خواند و سپس افطار می کرد.

7 چون ثلث آخر شب فرا می رسید از بستر بر می خاست در حالی که ذکر بر لب داشت به محل وضو می رفت و مسواک می کرد و وضو می گرفت و به نماز می ایستاد و هر شب علاوه بر نافله شب نماز جعفر طیار را نیز می خواند.

8 در هر سه روز یک بار ختم قرآن میکرد و میفرمود اگر بخواهم در کمتر از سه روز میتوانم ختم قرآن کنم اما هنگام قرائت در آیات تفکر می کنم و همین امر باعث میشود تا دوره ختم قرآن قدری به طول انجامد. با این همه باید توجه داشت حضور امام رضا (علیه السلام) در اجتماع حضوری انزوا طلبانه نبود و عبادت و بندگی به درگاه خدا را وسیله رها کردن مسؤولیت های اجتماعی و نپرداختن به واقعیت های زندگی قرار نداده بود بلکه ان حضرت در اوج زهد و تقوا در عرصه های علمی و اجتماعی، شخصیتی سازنده و مؤثر بود.

از نظر اخلاقی و اجتماعی به می توان در موارد ذیل اشاره کرد :

۱ به دستگیری از نیازمندان به دور از چشم مردمان اهتمام می ورزید

۲ با خدمتکارانش کنار سفره می نشست. غذا می خورد.

3 هرگاه خدمتکاری مشغول خوردن غذا بود او را به خدمت فرا نمی خواند. 

4 رفع نیاز مؤمنان و گره گشایی از کار آنان را روش نیک نیاکان خود می دانست و هیچ نیازمندی را تا حد امکان رد نمی کرد.

5 با این که میتوانست بر فرش های نفیس بنشیند از روی تواضع بر حصیر می نشست.

6 با گفتارش دل کسی را هرگز نمی رنجاند و سخن کسی را قطع نمی کرد.

7 پای خود را هنگام نشستن در حضور دیگران دراز نمی کرد و حتی در حضور دیگران به دیوار تکیه نمی زد.

 هرگز دیده نشد که آب دهان بیرون اندازد.

9 میهمان را گرامی داشته و او را به کار وا نمی داشت.

۱۰ از خدمتکاران و میهمانان می خواست تا وقتی که مشغول غذا خوردن هستند به احترام ورود وی از جا برنخیزند.

۱۱ پیش از غذا دست ها را می شست و خشک نمی کرد ولی پس از غذا که دست ها را می شست با پارچه ای خشک می کرد.

۱۲ ابرو و حیثیت مؤمنان و دوستانش برای او بسیار محترم بود.

۱۳ هنگام خندیدن تبسم می کرد و قهقهه نمی زد.

۱۴ حتی به جنازه اهل ایمان احترام می گذاشت.

۱۵ هنگامی که سفره را می گستردند و غذا را می چیدند، از بهترین غذاها برای نیازمندان جدا می کرد و برای آنها می فرستاد

۱۶ از اسراف به شدت پرهیز داشت.

۱۷ بوی خوش از آن حضرت استشمام می شد.

 ۱۸ از تظاهر به زهد پرهیز داشت در نهان برخود سخت می گرفت ولی جدید بر ابر مردم ظاهر و لباسی خوش داشتیدز