زکات
امام علیه السلام در آنچه که به محمد بن سنان در جواب مسائل او نوشت درباره علل احکام گفت:
و علت زکات برای دادن قوت به بینوایان است و نیز حفظ اموال ثروتمندان و اغنیا و خداوند تبارک و تعالی اهل صحت و سلامت را مکلف ساخته تا قیام به نیازهای آفت زدگان و بلادیدگان نمایند، چنانکه می فرماید: لَتُبْلَوُنَّ في أموالِكُمْ وَأَنفُسِكُم(۲. آل عمران ٫ ۱۸۶) در اموال و جانها مورد امتحان و آزمایش واقع خواهید شد در اموال به پرداخت زکات و در جانها به مهیا شدن برای صبر بر بلیات و ناگواریها و با اینکه در پرداخت زکات اداء شکر نعمتهای پروردگار عزوجل و امید زیادت نعمت است و نیز رأفت و رحمت بر پریشان حالان و مردم بینوا و کوچ نشین و ضعفاست و همچنین تحریص بر مواسات و همدردی با فقرا و اعانت ایشان بر امور دینی است و این بینوایان خود موعظه و پندی باشند برای ثروتمندان که با دیدن بدبختی های آنان در این دنیا اغنیا یاد بینوایی آخرت افتند و از این تهیدستی فقرا درس گیرند، به فقیری عالم قیامت و بیچارگی و بیزادی در آن سامان پی برند، و تحریص شوند به دادن زکات بر شکرگزاری خداوند تبارک و تعالی که به آنها ثروت داده و آنان را بی نیاز فرموده است و همچنین تحریص شوند بر دعا و تضرع و بترسند از اینکه روزی مانند این بینوایان گردند. و در بسیاری از امور مانند اینها چون زکات و صدقه و صله رحم و احسان به دیگران و از این قبیل امور.»
زکات نظام اجتماعی خلاقی است که بین طبقات توازن برقرار میکند و به فقری که باعث همه جنایات میشود پایان میدهد نهایتاً عقاید مختلف و کارهای وحشیانه در میان جامعه ای که به زندگانی فقیرانه منتهی میشود گسترش می یابد.
زکات نفوس را از بخل و قساوت و طمع و دیگر پلیدیهای اجتماعی پاک می کند؛ رذایلی که باعث فتنه و کراهت و دشمنی بین مردم می شود. امام علیه السلام از نتایج و مصالح آن که به خیر عموم جامعه بر می گردد اشاره کرده است.