إحرام

امام رضا علیه السلام فرمود: 

اگر کسی بپرسد که چرا مأمور به احرام شده اند، گفته می شود تا اینکه فروتن باشند و تن در دهند پیش از آنکه به حرم خدای عزوجل داخل گردند به سرای امن و امان وارد شوند و برای اینکه از لهو و بیهوده دست بازدارند و به کار دنیا نپردازند و از زینتها و لذات آن چشم پوشند و با کمال جد و جهد به کاری که برای آن آمده اند با تمام وجود بپردازند و جمله به سوی آن روند که قصد کرده اند انجام دهند بعلاوه چیزهایی که در احرام است از بزرگداشت خداوند متعال و نیز بیت او و اظهار کوچکی و تواضع بندگان در آن هنگام که قصد زیارت خانه خدا را کرده اند و بر او وارد میشوند در حالی که امیدوارند به ثواب و پاداش و ترسانند از عقاب و کیفر روندگانند به سوی او و رهسپارانند به جانب او با حالت فروتنی و خضوع و کوچکی و ناچیز شمردن خود، و صلى الله على محمد و آله و سلم.

حاجی وقتی برای حج محرم میشود یا برای عمره، پس بر او واجب است که از شهوات و لذات نفسانی دوری کند و از آرزوها و خوشیها دست بکشد و برای او وسایل رفاهی و زینت از قبیل زنان و لباس دوخته و بوی خوش و سر تراشیدن حرام است و باید از کلام زشت دوری کند «فلا جدال و لا فسوق في الحج».

احرام ریاضت برای نفس بر حمل سختی ها و کراهتهاست و در آن بزرگداشت برای خدای متعال است و ذلیل کردن نفس در برابر او و غیر آن از حکمتهایی که امام علیه السلام بیان فرمود.

طواف خانه

امام رضا علیه السلام به محمد بن سنان نوشت: 

علت طواف خانه کعبه این است که خداوند تبارک و تعالی به فرشتگان فرمود: إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قالوا أَتَجْعَلُ فيها مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَ يَسْفِكُ الدماء(۱. بقره ٫ 30) من میخواهم در زمین جانشین قرار دهم فرشتگان عرضه داشتند: آیا قرار میدهی در زمین کسی را که افساد کند و خونریزیها نماید؟)، و این کلام را با حق تعالی گفتند اما بعد پشیمان شدند و به عرش پناه برده و استغفار کردند. خداوند عزوجل دوست داشت که سایر بندگان و عبادت کنندگان مانند ملائکه عبادت کنند لذا در آسمان چهارم محاذی عرش خانه ای قرار داد که بدان "ضراح" می گفتند، سپس در آسمان دنیا خانه ای بنا نهاد که آن را بیت المعمور" می گفتند و آن محاذی ضراح بود آنگاه خانه کعبه را وضع نمود در برابر بیت المعمور و محاذی آن و آدم ابوالبشر را دستور داد تا به گرد آن طواف کند و خدای عزوجل بر آدم گناهش را ببخشود و این امر در اولاد آدم تا روز قیامت جاری گشت.

در طواف اطراف کعبه مقدسه درسهای بزرگی است از جمله ورود در این مکان رفیعی که شیخ الانبیاء ابراهیم علیه السلام آن را برای عبادت خدای واحد قهار ساخته در وقتی که در آنجا خانه ای برای عبادت غیر از آن نبود و از جمله طواف معراج مؤمن است مانند نماز و در آن علو روح و اتصال به خالق بزرگ است و فوایدی دیگر از ثمرات آن.

استلام حجر

امام رضا علیه السلام فرمود: 

و علت استلام و لمس یا بوسیدن حجر الاسود این است که خداوند عز وجل هنگامی که از بنی آدم میثاق گرفت حجر الاسود آن را چون لقمه در کام گرفت. پس از این رو بنی آدم را مکلف نمود که این میثاق را حفظ کنند و به پیمان خویش وفا نمایند از این جهت است که در نزد حجر الاسود می گویند: امانتى أديتها و میثاقی تعاهدته لتشهد لى بالموافاة» این امانت من است که آن را اداء کردم و پیمان من است که آن را تجدید نمودم تا برای من به وفا کردنم شهادت دهی).»

امام علیه السلام از حکمت در استلام حجر الاسود که جایگاه تقدیس و تعظیم نزد مسلمانان است حدیث کرده و رسول خدا صلى الله عليه و آله آن را گرامی داشته و میبوسید بدون شک این از علو موقعیت حجر است که شهادت بدهد روز قیامت برای آن کسی که به عهدش وفا کرده است.

حج در ذی حجه

امام رضا علیه السلام فرمود:

و اگر بیرسد که چرا ایام حج دهه اول ذی حجه مقرر گشته است. پاسخ آن است که خداوند متعال خوش داشت که در ایام تشریق با این عبادت بدو تقرب جویند و در این ایام او را عبادت کنند و این ایام اولین باری بود که فرشتگان برای خدا حج گزاردند و به گرد خانه طواف نمودند، و خداوند آن را سنت قرار داد و و وقت گزاردن مناسک حج فرمود تا روز قیامت و اما پیامبران آدم و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمد صلى الله عليه و آله و علیهم اجمعین و دیگر غیر از انبیاء نیز در چنین ایامی حج به جا آورده اند و این سنت شد برای اولاد ایشان تا روز رستاخیز»

و به این دلیل حج را در این وقت مبارک قرار داد نه در غیر آن.