اختلاف

از بزنطی روایت است که امام رضا مرا فرمود: «ای احمد! شما باطرفداران هشام بن حکم درباره توحید چه اختلافی دارید؟ 

عرض کردم فدایت شوم درباره حدیثی که در آن روایت شده است که رسول خدا پروردگارش را در صورت جوانی دید ما به صورت قائل هستیم و هشام بن حكم تجسیم را نفی می کند.

امام فرمود: ای احمد هنگامی رسول خدا در شب اسرا به آسمان برده شد و به سدرة المنتهی رسید حجابها برای او به اندازه سوراخ سوزنی شکافته شدند و از نور عظمت خدا آن دید که خداوند مشیت فرمود و شما از این تشبیه را اراده کردید. ای احمد این باورها را فروگذار که از آن برای تو کار سترگی گشوده نخواهد شد.(قمی، ابو حسن علی بن ابراهيم بن هاشم تفسیر قمی ۲۰٫۱ و به نقل از آن در بحار الانوار۳۰۷٫۳ )

صص190-191

توحید

امام رضا میفرماید برای مردم در توحید سه مذهب است مذهب اثبات از طریق تشبیه مذهب نفی و مذهب اثبات بدون تشبیه او به مخلوق. مذهب اثبات از طریق تشبیه جایز نیست مذهب نفی نیز نادرست است و راه

درست همان راه سوم است؛ اثبات بدون تشبیه».(ابن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق، محمد بن علی بن حسین، توحید، ۱۰۱ ح ۱۰.)

نظام توحید

امام رضا میفرماید: «نخستین گام در بندگی خدا شناخت اوست و پایه شناخت خداوند بلند نام یگانه دانستن اوست و نظام توحیدش نفی حد و حدود از اوست؛ زیرا خردها بر این گواهی میدهند که هر موجود محدودی مخلوق است».(شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، امالی ، ۲۲٫ ۲۸)

دلیل بر یگانگی خدا

مردی از پیروان آیین دوگانه پرستی به امام رضا عرض کرد: «من می گویم که سازنده جهان دو تاست. چه دلیلی وجود دارد که او یکی است؟ حضرت فرمود همین که میگویی او دوتاست دلیل بر این است که او یکی است؛ زیرا ادعای تو بر وجود خدای دوم پس از آنی است که وجود یک خدا را ثابت میدانی پس وجود یک خدا مورد اتفاق است و بیش از یکی مورد اختلاف می باشد».(ابن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق، محمد بن علی بن حسین، توحید، ۲۷۰ ٫ ۶)

صص299