پیغمبر (ص) دستور غذا بعلی (ع) میدهد

این دستور غذا خوردن ترتیبی است که جد بزرگوارم بعلی (ع) فرمان داد كه يك روز يك وعده و روز دیگر دو وعده غذا بخورد و باید این وعده های غذا از حد اعتدال و میانه روی نگذرد در حالیکه هنوز اشتها باقی است دست از طعام بردار و شربتی که روی غذایت مینوشی بکیفیتی است که بعداً شرح خواهم داد .

اکنون آنچه را که از تدبیر فصول دوره سال و ماه های رومی که هر فصلی جداگانه در آن اتفاق می افتد و شایان تذکر است با آنچه از خوردنیها و نوشیدنیها بتناسب آن مصرف میشود و چیزهائیکه باید از آن پرهیز کرد و چگونگی بهداشت از گفته های قدماء ؛ برایت ذکر میکنم و سپس بگفتار پیشوایان دین در بیان صنعت شراب حلال که بعد از طعام مصرف میشود بر میگردیم .

دستور غذا و وظائف فصلي

فروردین - آزار ، تطبیق سالهای رومی با خورشیدی تقریبی است نه برابر و مطابق فصل بهار در این برج شب و روز پاکیزه است زمین آماده میگردد غلبه بلغم از بین میرود خون بجریان میافتد غذاهای این فصل باید لطیف و سبك باشد غذا از گوشت و تخم مرغ نیم پز نباید عاری باشد شربتی که وصفش خواهد آمد بوسیله آب نوشیده میشود از خوردن سیر و پیاز و ترشیجات تا اندازه ای در این ماه باید پرهیز شود نوشیدن مسهل برای لینت مزاج و کم کردن خون کثیف در این ماه نیکو است .

اردیبهشت - نیسان  

141

روزها بلند میشود؛ بادهای شرقی در آن وزیدن می گیرد خوردن کباب و گوشتی که با سرکه بعمل آید و گوشتهای شکار مفید است نزدیکی با زنان در این ماه مناسبت دارد ماساژ بدن در حمام بوسیله روغن نیکو است آب ناشتا خوردن در این ماه خوب است بوئیدن بوهای خوب و گل بسیار پسندیده است ؛

خرداد - ابار

آخرین فصل بهار و از خوردن غذاهای شور و گوشتهای سنگین مانند كله حيوانات و گوشت گاو و افراط در خوردن ماست نهی شده و صبح بحمام رفتن بسیار مفید است و حرکت پیش از غذا پسندیده است

تیر - حزیران

غلبه بلغم و خون نابود میشود و مره و تلخی صفراروی میآورد از رنج و زحمت بسیار نهی شده و خوردن گوشتهای چرب بلکه از مطلق زیاده روی در خوردن گوشت و بوئیدن مشک و عنبر منع شده است خوردن انواع سبزیجات خنك ما نند کاسنی و خرفه و خیار گل بسر و خیار چنبر و شیر خشت و میوه های مرطوب و مصرف ترشیجات و گوشت بره ششماهه و هفت ماهه تا یکساله و گوشت بز یکساله و مرغهای خانگی و طیهو و دراج و شیر گاو و ماهی تازه بسیار لازم و مفید است.

امرداد - نموز

گرمی هوا شدید ؛ آب زمین کم میشود و آب سرد در ناشتا نوشیدن و چیزهای سرد و تر خوردن نافع است مزاج شرابی که شرحش داده میشود ؛ با چیزهای خنک شکسته میشود غذاهای لطیف که هضم

142

آن آسان است خورده شود از گلها و شکوفه های خنک و مرطوب و خوشبو استفاد گردد.

شهریور - آب

بادهای مسموم میوزد هنگام شب زکام بهیجان میآید باد شمال وزیدن میگیرد در این ماه مزاج به چیزهای مرطوب سالم میگردد خوردن ماست نافع است از نزدیکی زیاد با زنها باید اجتناب کرد و هم چنین از خوردن مسهل ؛ رنج اعضاء را باید کم کرد ، و از گلهای خنک استفاده برد

مهر - ايلول

در این فصل هوا پاکیزه میشود ؛ تسلط مره و تلخی سوداء قوى میگردد خوردن مسهل بد نیست خوردن شیرینیها و گوشتهای معتدل مانند گوسفند و بزغاله یکساله سودمند است، از خوردن گوشت گاو و زیاده روی در خوردن کباب و گوشتهای سرخ کمرده ؛ و افراط در رفتن حمام؛ باید پرهیز کرد از استعمال بوهای خوش معتدل نباید غفلت کرد از خوردن خیار چنبر و خربزه نارس باید اجتناب نمود.

آبان - نشرین اول

بادهای مختلف میوزد باد صبا در آن نفس میکشد از گرفتن خون و نوشیدن دارو باید پرهیز کرد ؛ نزدیکی با زنان خوب است خوردن گوشت پروار چرب و انار میخوش مفید است ؛ و هم چنین است مصرف میوه بعد از طعام؛ گوشت با حبوبات مصرف شود از نوشیدن آب باید کم کرد؛ و بکار جوارح و اعضاء افزود

آذر - تشرین دوم

143

باران درشت قطره نزول میکند از نوشیدن آب در شب نهی شده از دخول حمام و نزدیکی با زنان باید کم کرد ؛ در اول هر صبح مقداری آب گرم نوشیدن نیکو است ؛ از خوردن سبزیهائی مانند کرفس و نعناع و تره تيزك بايد اجتناب کرد.

دی - کانون اول ( بادهای تند شدید میوزد سرمای هوا زیاد میگردد هر چه در ماه گذشته گفته شد در این ماه نافع است از خوردن خوراکیهای سرد باید حذر کرد از خون گرفتن ورک زدن باید پرهیز کردغذاهای گرم باید استعمال نمود .

بهمن - کانون دوم غلبه بلغم تقویت میشود شایسته است ناشتا آب گرم بنوشیم نزدیکی با زنان پسندیده است سبزیهای گرم مانند کرفس و تره تيزك و پیاز کوهی در آن ماه برای احشاء واعضاء درون شكم مفيد است اول روز بحمام رفتن و ماساژ بدن بروغن های مناسب سود مند است از شیرینی و خوردن ماهی تازه با ماست باید اجتناب کرد .

اسفند - شباط) بادها مختلف میشود باران زیاد می بارد ؛ گیاه و علف سر از زمین بیرون میاورد آب در شاخه های درختان جاری میگردد خوردن سیر و گوشت پرندگان و شکار و میوه های خشک شده سودمند است ؛ نزدیکی با زنان و کار کردن در این ماه برای بدن نافع است 

( شرحی از کلام امام و اموری مفید 

چون ما در مولد با ترجمه و نوشته آقای نصیر الدین میر صادقی تهرانی كمك گرفتيم و ترجمه ایشان را مطابق با نسخه انوار نعمانیه سید نعمت الله جزائری ؛ یافتیم با مختصر فرقی ؛ که ما باختصار در آن

144

کوشیدیم در اینجا مقداری از شرح مزبور را در موارد لازم مینگاریم

 قلب در کلام امام (ع)

قلب که در کلام امام علیه السلام بود باصطلاح دانشمندان تشریح عبارتست از قطعه گوشت صنوبری شکل که در پهلوی چپ انسان قرار دارد؛ و در فارسی نامش دل است و در اصطلاح عرفاء و دانشمندان دین و اخلاق ؛ عقل و روح و نیروئی است که حیات انسان باوست و گاهی هم مقصود از آن روح بخاری است و در اصطلاح قرآن گوشت خود بدر

پس ممکن است مراد امام (ع) از قلب اول یکی از دو معنی باشد یعنی روح حیوانی یا روح انسانی و مقصود از قلب دوم که دل ترجمه شد ) قطعه گوشت صنوبری باشد و حمل دیگری هم بر طبق نسخه دیگر شده است در هر حال پادشاهی قلب آشکار است بعلاوه وقتی خون ممزوج بسوداء شد کثیف و غلیظ میشود و نشاط را نابود میسازد لذا اشخاص سوداوی مزاج غالباً در غم و اندوه بسر میبرند، باید خونشان از سوداء تصفیه شود و یکی از آن وسیله ها خوردن بسیاری از میوه ها است

نظر طب امروز در غم و اندوه

طب امروز اندوه زیاد را در نتیجه کمبود ويتامين ث میداند که کمبود آن موجب غلظت خون و چسبندگی آن و تصلب شرائین و ورم جدار وريد ؛ تنك شدن عروق ، سیاه شدن شریان ؛ وغيره است که هر کدام علاوه بر تولید بیماریهای زیاد مانند فشار خون سکته فلج ناقص ؛ و آنژین مواد غم وغصه فراوان است .

145

در میان میوه ها لیموترش و شیرین، کمبود این ویتامین را جبران میکند برای بکار انداختن کلیه نیز داروهای زیادی بدست آورده اند و بهترین معالجه بوسیله خوردن اقسام میوه ها خصوص انگور است ؛ خوردن زعفران و لوبیا و تره در نشاط روح تأثیر بسزائی دارد .  

دیل کارنگی می نویسد شراب کارغم شکن ترین مخدرات است فرنس مولنار درام نویس معروف مجارستان - میگوید درست پنجاه سال قبل پدرم بمن  سخنانی گفت که تا امروز ببرکت آن زنده ام ، پدرم دکتر بود و در آن موقع در دانشگاه بوداپست ، بتحصیل علم حقوق مشغول شده بودم و در یکی از امتحانات شکست خوردم : لذا برای نجات از این سرشکستگی با دوست گمراهی مشورت کردم و او «الکل» را توصیه کرد از اینرو پیوسته در جیب بغلم شیشه های براندی آماده داشتم یکروز پدرم بطور ناگهانی مرا احضار کرده و مانند پزشك دقيقي بفاصله يك ثانيه هم شیشه الكل وهم علت نگرانیم را دریافت، بوی اقرار کردم که چرا از واقعیت فرار کرده ام آن مرد سالخورده عزیز برای من تشریح کرد که الکل یا قرصهای خواب آور یا هر داروی دیگری ابداً تأثیری در تخفیف نگرانیهای من و فراموشی آنها نخواهد داشت بلکه برای هر غم و غصه ای در دنیا يك دارو وجود دارد که بهترین وسهل الوصول ترین داروها است و آن هم چیزی جز کار نیست ؛ بیاد بیاورید که برنارد شاو ، گفت راز بدبختی شما در این است که فرصت فکر کردن در باره خوشبختی یا بد بختی خود را داشته باشید پس همیشه آنقدر

146

خود را سرگرم کار کنید که چنین فرصتی برایتان پیدا نشود این پاورقی را برای برطرف شدن اندوه و غم خواننده عزیز آوردیم تا نشاطی با و روی آورد برای خواندن بقیه کتاب ما)

نوشیدن آب در پایان غذا

باری اگر انسان نمیتواند همشیه زنده بماند میتواند خیلی بیشتر از آنچه گفته و نوشته و حدس زده اند زندگی کند این موفقیت در سایه تدبیر  عاقلانه در امور غذائی بدن است این نویدی است که نوشته امام هشتم شیعیان بهواداران طول عمر میدهد مقصود از شراب در عبارت حضرت آب خالص نیست چه اینکه آب خالص بعد از غذاز یا نش بیشتر از منفعت است خصوص اگر غذای چرب خورده شده باشد ؛ که کراهت آن اعلان شده است و در صورتیکه از آن ناچار شویم، دستور آن است که لقمه نان یا غذای خشك ديگرى روی آب میل کنیم و یا مقداری فاصله شود بین خوردن غذا و نوشیدن آب تأثير شربت شیرین غلیظ در عمل هضم یکی از مطالبی است که طب امروز حقیقت آنرا اثبات کرده است ولی چنانکه می بینیم بیش از هزار سال پیش امام (ع) آنرا توصیه فرموده اند

 اقسام بادها و نام آنها

بادها از نظر تأثیرهای مختلفی که دارند و باعتبار اختلاف جهانی که در وزیدن آنها است بنامهای مختلفی نامیده شده اند

عواصف بادهائی است که بر اثر تراکم شدید موجب شکستن درختها و خراب کردن عمارتها و غرق کردن کشتیها و خلاصه ایجاد طوفانهای سخت و مهیب است

147

حوامل : بادهائیست که حامل اجرام صغار جوی گردد و خاک و میکرب و بوهای مختلف و سرما و گرما و انواع بیماریها است و ريح السموم از دسته آنها بشمار میرود .

لواقع با دهائیست که مانند روح در بدن در درختها می دمد وحیات آنها را تجدید میکند و آنها را بیارها و شکوفه ها آبستن میکند و موقع وزش این باد هنگام بهار است.

ربح الشمال - بادی است که از سمت شمال میوزد و غالباً همراهسرما و خشکی است .

ريح الصبا - از طرف شرق میآید و خوشترین نسیم ها است

برای اطلاع بیشتر بر وضع بادها ؛ کتاب باد و باران مهندس بازرگان را بخوانید .

هنگام سپیده دم خروس سحری    دانی که چرا همی کند نوحه گری

یعنی که نمودند در آیینه صبح    کز عمر شبی گذشت تو بیخبری

148

دستور شراب حلال و مفید

ده رطل (هر رطل معادل است تقریباً با ٣٤٠ گرم مویز دانه گرفته شسته میان ظرفی پر از آب صاف ریخته بقسمی که چهار انگشت آب روی آنرا بگیرد در زمستان سه روز و در تابستان یکشبانه روز میان ظرف بماند بعد آنرا میان دیگی نظیف و تمیز میریزیم واگر بتوانیم آب آنرا از باران تهیه کنیم خیلی بهتر است وگرنه از آب شیرینی که سر چشمه آن طرف مشرق باشد آبی براق و سفید و سبك ، این چنین آبی قابل است که بسرعت تحت تأثیر حرارت و برودت واقع شود ؛ باری مویز را در آن آب می پزند؛ تا باد کند سپس آنرا فشرده آبش را صاف میکنند و میماند تا سرد شود باز در ديك ریخته بوسیله چوبی اندازه آنرا معلوم میکنند و با آتش کم حرارت میجوشانند تا ثلثان شود ) از سه قسمت يك قسمت باقی ماندن )

پس مقدار يك رطل از عسل مصفى بـآن می آمیزند باز اندازه آن عسل و آب باقی مانده گرفته میشود و میجوشانند تا اندازه عسل بخار شود و بحد اولش برگردد آنگاه يك درهم (معادل ۵۲ گرام زنجبیل ) ؛ و يك درهم زعفران ، و نصف در هم از هر يك از داروهای ذیل - دارچین - قرنفل - سنبل الطيب - كاسني - مصطکی بهر کدام را جداگانه میکوبند بعد همه را میان پارچه ریخته محکم می بندند و ميان ديك میاندازند و کمی با آتش خفیف می جوشانند آنگاه مقدار سه ماه در سرد خانه میماند تا با این کیفیت خواص اجزاء در هم ترکیب شود پس مصرف می شود

149

دستور نوشیدن این شراب و فائده آن

مقدار مصرف هر مرتبه از آن يك و قیه (هفت مثقال ) با دو برابر آب خالص میباشد انگاه بمقدار یکه برایت شرح دادم این شربت را پیش از غذا مصرف کن که در این صورت باذن خداوند از بیماریهای بسیاری مانند نقرس ، و انواع بادها و غیر آن از دردهای عصب و مغزی و دماغ و معده و کبد و سپرز و روده و شکم در آن روز و شب محفوظ و در امان خواهی بود در صورتیکه بعد از این سربت مایل بآب باشی بیش از نصف آنچه نوشیده ای منوش .

این برنامه غذا و آب از هر دستورالعملی برای تأمین سلامتی بدن و تقویت باه و حفظ تن از تسلط امراض اصلح و کافی تر است همانا صلاح و قوام بدن بطعام و شراب است چنانکه نیز فسادش بهمین دو است اگر خوردنی و نوشیدنی را اصلاح کنی بدن سالم است و اگر آشفته و بی نظم باشد بدن نیز فاسد و پریشان خواهد بود

(زبان شراب و سخنی با صاحبدلان

در طب قدیم و جدید مضرت شراب و بقیه مشروبات الکلی ثابت شده است و در تمام ادیان الهی نوشیدن مسکرات تحریم شده افراد بهانه جو و معتاد که چار جوئی میکنند بهتر است در عوض نوشیدن آن سمیات کشنده و نابود کننده روح و عقل انسان خود را بنوشیدن این شراب حلال بسیار مفید عادت دهند و در نظرشان تهیه آن دشوار نیاید با اینکه اطلاع دارند همین تریاقهای مسموم نجس و حرام را که برای نابودی روح ملتها و کو بیدن افکار و اضمحلال علمیت و حیثیت بشر میسازند با چه وسائل و زحماتی طاقت فرسا تهیه میکنند .)