غسل برای دو عید و جمعه

امام رضا علیه السلام در پاسخ به سؤالات محمد بن سنان فرمود: 

علت غسل عیدین و جمعه و غسلهای دیگر این است که بنده از این طریق خدای خود را بزرگ دارد و به استقبال خدای کریم و بزرگ و طلب آمرزش برای گناهانش برود و اینکه برای آنها روز عید شناخته شده است در آن روز برای یاد خدای متعال جمع میشوند و غسل را در آن روز برای عظمت و برتری آن روز بر سایر روزها و زیادتی در نوافل و عبادت قرار میدهند و تا این پاکی برای بدن از جمعه تا جمعه بعد باشد.» (ا. همان ماخذ)

و مستحب است غسل در روز عید اضحی و عید فطر و روز جمعه و غیر آن از مناسبات دینی مانند روز عید غدیر و زیارت قبور ائمه طاهرين علیهم السلام و غیر آنها از چیزهایی که فقها بیان کرده اند. و امام علیه السلام حکمت تشریع غسل در این موارد را ذکر کرده است از جمله:

۱. بزرگداشت انسان خالق بزرگ را و درخواست گذشت و آمرزش از خدای متعال.

2. بزرگداشت اعیاد و ترغیب مردم در کمک به یکدیگر.

3. مسلمانان باید این روزها را بر بقیه روزهای سال برتری دهند به جهت مناسبت بزرگی که در آنها به وقوع پیوسته است. 

۴. مردم باید بیشتر در این روزها به عبادت بپردازند و این روزها را با یاد خدای متعال زنده نگه دارند.

5. و اما حکمت غسل در روز جمعه این است که بدن پاک و نظیف باشد از جمعه تا جمعه بعد.

غسل مرده (میت)

امام علیه السلام برای وجوب غسل میت دو علت را بیان کرده است: 

اول: او علیه السلام فرمود و علت غسل میت این است که غسل می دهند او را تا پاک و نظیف شود از پلیدیهای مریضی و آنچه از انواع ناخوشی به او رسیده است برای اینکه ملائکه را ملاقات میکند و با اهل آخرت مباشرت می نماید. پس مستحب است وقتی بر خدا وارد میشود و اهل طهارت را می بیند و با آنها تماس میگیرد و آنها با او انس میگیرند، پاک و نظیف باشد تا آنها به خدا رو بیاورند و برای او وساطت کنند...

 دوم: او عليه السلام فرمود: علت دیگر این است که آن منی که از آن خلق شده است از او خارج میشود و جنب می گردد، و غسل برای آن است.» (۱. همان مأخذ، ص ۸۹)

اسلام توجه زیادی به اموات مسلمین دارد و مسلمانان را به تشییع آنها فرامی خواند و به خاندان آنها برای مصیبتشان تسلیت میگوید و بر مسلمانان غسل دادن و نماز خواندن و دفن آنها واجب کفایی است. و امام علیه السلام علت لزوم غسل دادن آنها را به شرح زیر بیان فرموده است:

الف. مرده باید از کثافت و میکروبهایی که بر اثر مریضی او به وجود آمده است با شستن با آب سدر و کافور پاک شود و این دو از چیزهایی هستند که بدن را ضد عفونی میکنند.

ب. میت بعد از غسل دادن پاک و نظیف میگردد، پس اگر مؤمن باشد با ملائکه و مؤمنین اهل آخرت مصافحه میکند. 

ج. آخرین چیزی که از بدن مرده خارج میشود اسپرمی است که از آن به وجود آمده است. به همین دلیل واجب است او را غسل بدهند. بعضی از نظریه پردازان جدید این جهت را تأیید می کنند و معتقدند این اسپرم که انسان از آن به وجود آمده است زنده باقی می ماند و از آن روز قیامت مبعوث می شود.

 و علی ای حال اسلام شگفت ترین دستورها را برای مرده مانند غسل و دفن در خاک وضع کرده است.

غسل مس میت

امام رضا علیه السلام فرمود: و علت غسل مس ميت طاهر شدن غسل دهنده است از آنچه از چرک و پلیدیهای متوفی بدو رسیده است زیرا شخصی که از دنیا رفت و روح از او مفارقت نمود بیشتر آفتها در پیکرش باقی می ماند لذا باید پس از تماس با او تطهیر کرد و او را نیز تطهیر نمود. (۱. همان مأخذ، ص ۸۹)

هرگاه انسان مرده ای را لمس کرد بعد از آنکه بدن میت سرد شد، غسل بر او واجب است و نیز وقتی میت را غسل می دهد. امام عليه السلام علت وجوب غسل را بیان میکند که انسان بعد از مرگش توده ای از میکروب می شود. بنابراین کسی که با مرده بعد از سرد شدن تماس حاصل می کند واجب است غسل نماید تا بدنش را از این میکروبها رها سازد.