. ثامن الحججي

چرا هرکس امامت امام رضا را پذیرفته و به تعبیری ثامن الحججی است امامت ائمه بعد را هم قبول کرده است و شیعه هشت یا نه امامی نداریم؟

در زمان امیر مؤمنان مذهب شیعه هیچ گونه انشعابی نیافت.

۱۰۸

 این سیر تا دوران امامت امام سوم ادامه یافت اما پس از شهادت حضرت امام حسین ضمن حفظ و استمرار مذهب به حق شیعه در گذر ایام اقلیتهایی با انحراف از رهبری ائمه اطهار ده ها فرقه به وجود آوردند.

در ادامه برخی فرقه های معروف را از نظر می گذرانیم

در دوران امام سجاد اقلیتی معروف به کیسانیه خود را پیروان محمد بن حنفیه یکی از فرزندان امیرمؤمنان ، دانستند و از امامت امام زین العابدین سر باز زدند. (طباطبایی شیعه در اسلام، ص ۳۳ )

زید بن علی فرزند امام سجاد پس از شهادت پدرش قیامی علیه خلافت اموی سامان داد پس از شهادت ،زید گروهی او را امام خویش خواندند. البته زید بن علی در زمان حیاتش هرگز ادعای امامت نداشت. (تک: عيون أخبار الرضا، ج ۱، ص ۲۴۹ )  فرقه اسماعیلیه نیز با سوء استفاده از فضای سیاسی و اجتماعی حاکم در دوران پایانی امامت امام صادق و پس از شهادت ایشان به وجود آمد منصور دوانیقی با بسیج تمام امکانات وضعیتی سخت و بحرانی برای امام و شیعیان فراهم آورد به حدی که امام صادق از اعلام علنی امامت فرزند خویش امام موسی کاظم ، خودداری فرمودند و تنها جمعی از یاران معتمدشان را از امامت ایشان مطلع ساختند. پس از شهادت امام ششم منصور به حاکم مدینه محمد بن سلیمان چنین نوشت چنانچه آن حضرت جانشینی برای خود معین کرده است او را نزد خود فراخوان و گردنش را بزن پاسخ کارگزار منصور چنین بود: «آن حضرت پنج تن را وصی پس از خود معین کرده است منصور، محمد بن سلیمان دو فرزندش عبدالله و موسی و نیز همسرش حمیده (کافی، ج ۱، ص ۳۱۱ )  امام صادق با این تدبیر توطئه منصور را برای قتل امام هفتم ناکام گذاردند. در این فضای ملتهب تعدادی منکر امامت امام کاظم شدند. برخی امامت عبدالله افطح یکی از فرزندان امام صادق را مطرح کردند.

۱۰۹

 برخی نیز اسماعیل فرزند دیگر امام صادق را که در زمان خود حضرت از دنیا رفته بود امام خویش نامیدند و بر او توقف کردند. (کافی، ج ۱، ص ۳۲۰ عيون أخبار الرضاعة، ج ۱، ص ۱۱۲. )

پس از شهادت امام موسی کاظم دنیا طلبی و مال دوستی جمعی از بزرگان و یاران امام هفتم آنان را به شکل دهی فرقه واقفیه کشانید. آنان از سوی امام هفتم مأمور جمع آوری وجوه شرعی در مناطق مختلف بودند. پس از سالهای آخر زندگانی آن حضرت که بیشتر در زندان سپری شد امام هشتم اموالی را که نزد آنان بود مطالبه کردند؛ ولی این افراد با انکار مرگ امام هفتم از پرداخت آنها به امام رضا سر باز زدند و ضمن انکار امامت ایشان بر امام موسی توقف کردند.

این فرقه ها تنها تا دوران امام رضا متولد شدند. از آن پس، با توجه به وضعیت حاکم زمینه ساخت و پرداخت فرقه ای جدید فراهم نبود؛ زیرا

امام پیش از سفر به خراسان امام بعد از خویش را معین فرمودند. امام جواد یگانه فرزند امام بود که در زمان کودکی و آغاز نوجوانی به امامت رسید تمامی بزرگان و سادات والامقام از جمله علی بن جعفر، عموی امام هشتم که از دانشمندان بوده و معتمد همگان بود از حامیان و شیفتگان امام جواد به شمار می آمدند و کسی در مقابل امام نهم ادعای امامت نکرد و فرقه ای نیز شکل نگرفت (محمد تقی مدرسی امامان شیعه و جنبش های مکتبی، ص ۲۹۵ )  سپس امام جواده و همچنین امام هادیه به ترتیب و به صراحت امام پس از خود را اعلان کردند و زمینه فرقه سازی را از بین بردند با این وصف هرکس امامت امام رضا را پذیرفته بود امامت ائمه بعد را هم قبول داشت و به گواه تاریخ شیعه هشت امامی یا نه امامی نداریم.

۱۱۰