مناظره ی سوم

علی بن محمد بن جهم گوید؛ روزی وارد مجلس مأمون شدم حضرت رضا علیه السّلام در آن مجلس تشریف داشت مأمون که خود مرد دانشمندی بود به حضرت عرض کرد ای فرزند رسول خدا (ص) مگر شما نمی فرمائید پیامبران خدا دارای مقام عصمت هستند.

حضرت فرمود: آری چنین است.

مأمون گفت ؛ پس معنی این سخن چیست که خداوند می فرماید:

وَ عِصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى (سوره طه آیه ۱۲۱)

حضرت جوابهایی داد از جمله این که فرمود خوردن حضرت آدم از شجره ی منهیه در بهشت بوده است و چون در بهشت تکلیفی نیست بنابراین نهی در لا تقربا هذه الشجره نهی تنزیهی و یا نهی ارشادی بوده است نه نهی تحریمی ، و بر نهی تنزیهی و ارشادی گناهی مترتب نمی گردد. 

بعد مأمون سؤال کرد که خداوند درباره ی حضرت یونس می فرماید

فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ (سوره انبیاء آیه ۸۷)

حضرت فرمود منظور نفی قدرت الهی نیست بلکه معنی آیه اینست که حضرت یونس گمان یا یقین داشت که خدا بر او سختگیری نمی کند. مأمون گفت : خداوند درباره ی حضرت یوسف و زلیخا میفرماید

وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِهَا لَوْلَا أَنْ رَابُرْهَانَ رَبِّهِ (سوره یوسف آیه ۲۴)

حضرت فرمود برهان خدا همان عصمت است که در یوسف (ع) بود و لذا اعتنائی به زلیخا نفرمود. 

مأمون تمام آیاتی که در نظر بدوی موهم خلاف عصمت پیامبران بود سؤال کرد و حضرت رضا (ع) به تمام آنها جواب قانع کننده داد که ما به جهت رعایت اختصار از ذکر تمامی آنها خودداری کردیم طالبين تفصيل به جلد اول کتاب عیون چاپ رضا مشهدی از صفحه ۱۹۵ تا ۲۰۳ مراجعه فرمایند.

 راوی گوید؛ مأمون عباسی همواره از مشکلات آيات قرآن سؤال الری می کرد و حضرت جواب میداد تا این که هنگام نماز فرا رسید و مأمون برای نماز حرکت کرد و دست محمد بن جعفر صادق عليه السلام عموى حضرت رضا (ع) را که در مجلس حاضر بود گرفت و گفت فرزند برادرت حضرت رضا (ع) را چگونه دیدی؟

محمد بن جعفر صادق (ع) گفت او مردی دانشمند و عالم است و هرگز ندیده ام که آن بزرگوار برای کسب علم و دانش نزد دانشمندی رفته باشد یعنی علم او موهبتی و خدا دادی است.

مأمون به محمد بن جعفر صادق (ع) گفت ؛ همانا برادرزاده ات از خاندان رسالت است که پیامبر خدا (ص) درباره ی آنان فرموده است الا إِنَّ ابزار عترتى و أطائِب ارُومَتى أَحلَمُ النَّاسِ صغاراً و أَعْلَمُ الناس كباراً لا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمُ أَعْلَمُ مِنكم لا يُخرجونكم من باب هدى ولا يدخونكم في باب ضلال.

 آگاه باشید به درستی که نیکان عترت من و پاک سرشتان اهل بيت من در کودکی بردبارترین مردم و در بزرگی دانشمندترین مردم میباشند و شما را از راه هدایت خارج نمیسازند و شما را گمراه نمی نمایند.

حضرت رضا علیه السلام برای اقامه ی نماز وارد منزل خود شد و من فردای آن روز به حضورش رسیدم و سخنان مأمون و محمد بن جعفر عليه السّلام را به حضرتش عرضه داشتم حضرت فرمود: ای پسر جهم سخنان مأمون تو را گول نزند به جهت این که او ناگهانی تصمیم بر قتل من میگیرد و مرا به قتل میرساند و خداوند انتقام مرا از او می گیرد. ( بحار جلد ۴۹ صفحه ۱۸۰)