علم خداوند به اشیاء

حسین بن بشار گوید از حضرت رضا پرسیدم: آیا خداوند به حوادثی که واقع نشده است علم دارد و یا فقط گذشته ها را می داند؟

امام فرمود:

إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى هُوَ الْعَالِمُ بِالْأَشْيَاءِ قَبْلَ كَوْنِ الْأَشْيَاءِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ: إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ وَقَالَ لِأَهْلِ النَّارِ.....

خداوند متعال عالم به اشیاء است قبل از اینکه اشیاء بوجود آیند،

خداوند متعال فرموده است: إِنَّا كُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ (سوره جاثیه، آیه ۲۹) و همچنین به اهل جهنم فرمود: وَلَوْ رُدُّوا لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَذِبُونَ ..(سوره انعام، آیه ۲۸)

خداوند متعال می داند اگر آنها را به دنیا برگرداند مردم بار دیگر دنبال منهيات خواهند رفت و به فرشتگان هنگامی که گفتند: قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لك فرمود: قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ.(سوره بقره، آیه ۳۰)

پس بنا بر این علم خداوند به اشیاء سبقت دارد و قبل از وجود شيء علم به آن دارد خداوند بسیار بزرگ است و همواره شنوا و دانا و بینا است».(ر.ك: التوحيد : ١٣٦ ح ؛ عيون اخبار الرضا ١١٨:١ ح ٨؛ بحار ٤٧:٥٤ ح ٢٤.)

صص57

امام آگاه به شیعیان

مرزبان بن عمران گوید از حضرت رضا سؤالی راجع به خود کردم عرض کردم از مهمترین چیزها سؤالی دارم. آیا من از شیعیان شما هستم؟

فرمود: آری.

عرض کردم اسم مرا در میان اسماء شيعيان ملاحظه فرموده اید؟

فرمود: آری.(ر.ک: بصائر الدرجات: ٤٧ ح ۸؛ بحار ١٢٣:١٦؛ مكاتيب الرسول ٢٨:٢ ح ١٥.)

امام وارث امام پیشین است

محمد بن فضیل گوید خدمت حضرت رضا رسیدم و از چیزهائی از او پرسیدم و غفلت کردم در مورد «سلاح» از وی سؤالی بکنم از مجلس آن حضرت بیرون شدم و نزد ابو الحسن بن بشیر رفتم.

 ناگهان غلام امام رضا آمد و نامه ای از آن حضرت به من داد در نامه به من نوشته بود:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ أَنَا بِمَنْزِلَةِ أَبِي وَ وَارِثُهُ وَ عِنْدِي مَا كَانَ عِنْدَه.

من مانند پدرم هستم و از پدرم ارث میبرم، هر چه در نزد او بود نزد من هم هست.(ر.ك: الخرائج و الجرائح ٦٦٣:٢؛ بحار ٤٧:٤٩ ٤٣.)

علم رسول خدا نزد امام است

عمر بن یزید گوید به حضرت رضا عرض کردم من از پدرت مسأله ای پرسیدم و اینک در نظر دارم همان مسأله را از شما هم بپرسم.

فرمود از چه میخواهی بپرسی؟ 

گفتم: آیا علم رسول خدا در نزد شما هم هست؟ و آیا شما دارای علم اوصیاء و کتب آنها هستی؟

فرمود: «آری هر چه در نظر داری بپرس».(ر.ک: بصائر : ٣١ ٥ ح ۱۹؛ مختصر بصائر الدرجات: ٦٢؛ بحار ١٧٦:٢٦ ح ٥٤.)

آگاهی امام به اندیشه دیگران

ریان بن الصلت گوید در خراسان در خانه حضرت رضا بودم، به معمر :گفتم میخواهم از سید من بخواهی یک دست لباس از لباسهای خود را به من مرحمت کند و از درهم هائی که به نام او سکه زده شده به من بدهد.

معمر گفت من پس از سؤال شما خدمت آن حضرت رسیدم قبل از اینکه درباره شما آغاز سخن کنم فرمود:

يَا مُعَمَّرُ لَا يُرِيدُ الرَّيَّانُ أَنْ تَكْسُوهُ مِنْ ثِيَابِنَا أَوْ نَهَبَ لَهُ مِنْ دَرَاهِمِنَا قَالَ فَقُلْتُ لَهُ.

ای معمر آیا ریان میل ندارد ما از جامه های خود او را بپوشیم و از دراهم خود به او بدهیم؟!».

 گوید گفتم سبحان الله او چند لحظه پیش همین درخواست را از من میکرد حضرت رضا خنده اش گرفت و فرمود: مؤمن موفق است، بگو نزد ما بیاید. 

ریان گوید: معمر مرا خدمت آن جناب برد، من سلام کردم حضرت جواب سلام مرا داد سپس دو جامه از جامه هایش به من مرحمت فرمود، هنگامی که از محضرش برخاستم سی در هم در دستم گذاشت».( ر.ک: قرب الاسناد: ٣٤٣ - ١٢٥١؛ بحار ٢٩:٤٩ ح ١.)

آگاهی از درون انسانها

ابو نصر بزنطی گوید من در امامت ابو الحسن رضا شک داشتم و نامه ای برای آن حضرت نوشتم و خواستم اجازه دهد حضورش برسم و با خود عهد کرده بودم اگر خدمتش رسیدم تفسیر سه آیه از قرآن مجید را از او بپرسم.

جواب رسید و فرمود

عَافَانَا اللَّهُ وَ إِيَّاكَ أَمَّا مَا طَلَبْتَ مِنَ الْإِذْنِ عَلَى فَإِنَّ الدحُولَ عَلَى صَعْبُ وَ هَؤُلَاءِ قَدْ ضَيَّقُوا عَلَى ذَلِكَ فَلَسْتَ تَقْدِرُ عَلَيْهِ الْآنَ وَ سَيَكُونُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

آمدن در این روزها بسیار مشکل است و مامورین حکومت مترصد هستند که چه کسانی نزد من می آیند، اکنون وقت ملاقات نیست و در آینده ملاقات خواهد شد. در ضمن نامه خود آیات مورد نظرم را که در نامه خود به آن اشاره نکرده بودم تفسیر کرده بود و من از این موضوع در شگفت شدم، و من از معنی آن آیات آگاهی یافتم.(ر.ک: عیون اخبار الرضا ٢١٢:٢ ح ١٨؛ بحار ٣٦:٤٩ ١٧.)

صص152-155