مشارکت امام رضا در کارها و خدمات عمومی
دقت و مطالعه زندگانی امام رضا نشان می دهد که آن حضرت عملاً به مردم درس می آموخت که سرمایه گذاریها از عمر و ثروت وظیفه ای عمومی است و نباید برخی مسایل سبب آن شود که انسان تلاش و کارهای عمومی را رها سازد. از این رو در فعالیتها و خدمات و کمک رسانیها امام نمونه هایی از احداث مساجد، ساختن حمام کندن چاه آب، گاهی با دست خود در آن شرکت می کرد و زمانی به هدایت و تشویق کسانی که در این گونه کارهایی که برای عموم مردم سودمند بود می پرداخت که چند نمونه را یادآور می شویم.
کندن چاه آب
عبد السلام بن صالح هروی گوید حضرت رضا از نیشابور به سوی مأمون بیرون رفت تا این که نزدیک روستای ده سرخ رسید. به آن حضرت عرض کردند ای پسر رسول خدا، آفتاب از دایره نصف النهار گذشت و هنگام نماز ظهر شده، آیا نماز نمی گذاری؟
آن بزرگوار فرود آمد و فرمود: آب بیاورید، گفتند: با ما آب نیست!
اما با دستان مبارک خود زمین را کند از آن آب جوشید، به اندازه ای که امام و همراهانش وضو گرفتند و اثر آن آب تاکنون باقی است. (۱)(عیون اخبار الرضا ۳۷۶٫۲؛ بحار الانوار ۱۱۳٫۴۹؛ منتهى الآمال ۳۲۳٫۲)
درختکاری
خدیجه دختر عمران بر اساس نقل شیخ صدوق روایت میکند هنگامی که امام رضا وارد نیشابور شد در خانه جده ام با نام پسنده وارد شد و دانه بادامی در گوشه ای از خانه کاشت دانه رویید و تبدیل به درختی شد و در مدت یک سال بادام داد!!
مردم از وجود آن درخت با خبر شدند، و هر کس که بیمار میگردید برای تبرک از آن بادام میخورد و شفا می خواست که به برکت آن حضرت شفا می یافت و هر کس که دچار درد چشم می شد از آن بادام بر چشم خود میمالید که سلامتی خود را به دست می آورد. و اگر زن حامله ای که درد زاییدن بر او سخت بود، از آن بادام می خورد، همان ساعت وضع حمل میکرد و اگر حیوانی دچار بیماری میشد از برگ آن درخت بر شکمش می مالیدند، درمان می گردید!! (۲)(عیون اخبار الرضا ۳۴۷٫۲؛ منتهی الآمال ۳۲۲٫۲)
ساختن حمام در نیشابور
شیخ صدوق مینویسد: هنگامی که حضرت رضا وارد نیشابور شد در محله فرد یا فروبین حمامی ساخت که تا سال ۳۷۲ هق وجود داشته و مشهور به حمام رضا بوده است. در آنجا چشمه ای بود که آب آن خشک شده بود حضرت دستور داد چاه را بار دیگر باز کردند، تا این که آب از آن بیرون آمد و بسیار شد، در خارج آن چشمه حوضی بود که آب آن چشمه در آن میریخت، حضرت در آن حوض غسل کرد و سپس در کنار آن نماز خواند، که پس از خارج شدن امام از نیشابور مردم در آن حوض غسل می کردند. و از آب آن چاه استفاده می نمودند آن چشمه معروف به چشمه کهلان است....
(۱) ( عيون اخبار الرضا ۳۷۶٫۲؛ بحار الانوار ۱۱۱٫۴۹؛ منتهی الآمال ۳۲۴٫۲؛ مدينة المعاجز )