واقفیه در برابر امام
یکی از تلخ ترین و رنج آورترین حوادثی که بعد از شهادت امام کاظم رخ داد و موجب ریختن آب به آسیاب دشمن گردید، پدید آمدن گروه واقفیه در برابر حضرت رضا بود.
وقتی امام کاظم در زندان بودند نمایندگانی داشتند که خمس و وجوهات را از شیعیان و دوستان امام میگرفتند و در راه های صحیح به مصرف میرساندند این نمایندگان عبارت بودند از:
علی بن حمزه بطائنی، زیاد بن مروان قندی»، «عثمان بن عیسی رواسی»، «احمد بن ابی بشر سراج و.....
پول بسیاری در نزد اینها جمع شده بود. حب دنیا طلبی و ثروت اندوزی و زیاده خواهی موجب شد که این افراد، منکر وفات امام کاظم شدند و کم کم فرقه» واقفیه را تشکیل دادند. آنها و طرفدارانشان را از این رو واقفی میگویند که در اعتقاد به هفت امام متوقف شدند و امامان بعد را نپذیرفتند و به نام هفت امامی، انشعاب جدیدی را در تاریخ تشیع به وجود آوردند.(۱ - بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۲۵۲)
برخورد شدید امام با گروهک واقفیه
حضرت رضا در موارد متعدد گروهک واقفیه را ملعون زندیق مشرک و کافر خواندند و مردم را به شدت از همنشینی و مصاحبت با این گروه برحذر داشتند که برای نمونه دو مورد در ذیل می آید:
۱. علی بن عبدالله زبیری میگوید در ضمن نامه ای در مورد واقفیه از امام رضا سؤال کردم؛ در پاسخ نوشتند: واقفی ها از حق منحرف هستند و آلوده به گناه میباشند و اگر در این حال بمیرند جایگاهشان دوزخ است که بد جایگاهی است.(۲ - همان، ص ۲۶۳)
۲ شخصی از آن حضرت پرسید آیا زکات دادن به فقرای واقفیه جایز است؟
امام در جواب فرمودند به آنها زکات ندهید، زیرا آنها کافر مشرک منکر و ملحد هستند.(۱ - بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۲۶۳)
به این ترتیب حضرت رضا در آغاز امامت با گروه گرایی داخلی روبرو گردیدند و در برابر توطئه واقفیه قرار گرفتند.