علم به غیب

اما در باره ی آگاهی از غیب از حضرت در مجلس مأمون که فقها و متکلمان فرقه های مختلف نیز حاضر بودند سؤال شد شما چگونه از وقایع خبر میدهید؟ امام پاسخ فرمود: به واسطه عهدی که از رسول خدا به ما سپرده شده است و آن حضرت نیز از جبرئیل و جبرئیل نیز از خداوندی که علام الغیوب است عهد گرفته است فذلك بعهد معهود إليه من رسول الله صلى الله عليه و آله توارثه و عن آبائه عليهم السلام و يكون ذلك مما عهد إليه جبرئيل الله من علام الغيوب عز و جل» (عيون أخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۸۸ باب (۱۹) یکی از آنان پرسید: چگونه از آنچه در سینه های مردم است خبر میدهید؟ حضرت فرمودند آیا این سخن رسول خدا را نشنیده اید که از فراست مؤمن بپرهیزید که او با نور خدا نظر میکند؟ «اتقوا فراسة المؤمن فإنه ينظر بنور الله» گفت: چرا شنیده ام حضرت فرمود هیچ مؤمنی نیست مگر این که به اندازه ی ایمان و بصیرت و علمش او را فراستی است که با نور خدایی نظر میکند و خداوند آن چه را که همه ی مؤمنان دارند، در امامان جمع کرده است خدای عز و جل در کتابش میفرماید: «إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَتِ لِلْمُتَوَسِّمِينَ» (الحجر، (۷۵) )نخستین متوسم و صاحب فراست رسول خدا و پس از ایشان امير المؤمنين بعد حسن و حسین و امامانی از فرزندان حسین تا روز قیامت هستند. در این هنگام مأمون به حضرت نگاه کرد و گفت ای ابا الحسن از آنچه خداوند برای شما اهل بیت قرار داده بیشتر برای ما سخن بگو امام فرمود خداوند عز و جل با روح مقدس و مطهرش که از نوع فرشتگان نیست و تاکنون با هیچ کس جز رسول خدا نبوده ما را مؤید می دارد آن روح با ما ائمه است و راه سداد و توفیق را به ما نشان میدهد و آن ستونی از نور است که میان ما و خداوند متعال میباشد. (عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۵۴۳ باب ۴۶ ؛ کشف الغمه، ج ۳، ص (۳۸۹) نظیر این روایت از امام صادق ها نیز وارد شده است. ایشان به مفضّل میفرمایند: ای مفضل خداوند  متعال برای پیامبر ا پنج روح قرار داد: ۱- روح حیات -۲- روح قوت؛ ۳- روح شهوت؛ ۴- روح ایمان ۵ روح القدس هنگامی که پیامبر از دنیا رفت روح القدس به امام منتقل میشود. روح القدس نمیخوابد گرفتار غفلت لهو و اشتباه نمیشود نیروی ثابتی است که به کمک آن خاور و باختر زمین خشکی و دریای آن دیده میشود مفضل :گفت فدایت گردم آیا امام میتواند آنچه را در بغداد است با دست خود بگیرد؟ حضرت فرمود بله حتی آنچه را پایین تر از عرش وجود دارد. (بحار الأنوار، ج ۱۷، ص ۱۰۶، ح (۱۶) در جای دیگر امام رضا به ابن هذاب فرمود: اگر به تو خبر دهم که در این چند روزه یکی از بستگان تو میمیرد آیا سخن مرا میپذیری؟ ابن هذاب گفت: نه زیرا تنها خداوند است که به غیب آگاه است. حضرت فرمود آیا خدای متعال نفرموده است عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ » (الجن، ۲۷- ۲۶) بنابراین رسول الله کسی است که خداوند آگاهی او از غیب را پسندیده و ما نیز وارثان آن پیامبریم که خداوند او را بر افعال غیبی گذشته و آینده تا روز قیامت آگاه کرده است، فرسول الله عند الله مرتضى و نحن ورثة ذلك الرسول الذي أطلعه الله على ما شاء من غيبه فعلمنا ما كان و ما يكون إلى يوم القيامة» (تفسير كنز الدقائق، ج ۱۴، ص (۲۳۵ نیز میفرماید ما ائمه دیدگانی داریم که شبیه دیدگان مردم نیست و نوری در آن هست که شیطان را در آن بهره یی نیست. «لنا أعين لا تشبه أعين الناس، و فيها نور ليس للشيطان فيها نصيب ٫ شرك» (بصائر الدرجات، ص ۴۳۹، باب اول، ج ۱، بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۱۲۶، ح (۳) در خصوص علم امام به آنچه در سینه ی مردم است می فرماید: «إنا لنعرف الرجل إذا رأيناه بحقيقة الإيمان و حقيقة النفاق» (اصول کافی، ص ۱۲۸، باب (۳۳) امام راجع به گستره ی علم امامت میفرماید گیتی در برابر امام گردویی را ماند که دو نیم شده است «إن الدنيا مثلت لصاحب هذا الأمر فى مثل فلقة الجوزة» (بصائر الدرجات، ص ۴۲۸، باب ۱۴، ح ۲؛ مستدرک الوسائل، ج ۱۷، ص ۲۹۸، ح ۳۹ ؛ بحار الأنوار، ج ۲، ص ۱۴۵، ح (۱۱) راجع به عرضه ی اعمال بر معصوم از عبدالله بن ابان منقول است به خدمت امام رضا عرض کردم برای من و اهل بیتم دعا کنید حضرت فرمود: مگر من از شما غافلم و شما را دعا نمی کنم؟ و الله اعمال شما هر روز و هر شب بر من عرضه میشود این سخن امام بر من بسیار سنگین آمد. امام فرمود مگر این آیه را نخوانده ای؟ «وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ» (التوبة، (۱۰۵) والله مؤمنان علی بن ابیطالب و ائمه فرزندان اویند». (اصول کافی، كتاب الحجة، ص ۱۲۰، باب ۲۹ - عين الحیات، ص (۱۴۷).